ตำนานย่าแฟงและวัดคณิกาผล: วัดที่สร้างจากแรงศรัทธาของแม่เล้าแห่งเยาวราช

ย่าแฟง/แม่แฟง คือใคร?

ย่าแฟง หรือที่รู้จักในชื่อ “แม่แฟง” คือเจ้าของโรงโสเภณีชื่อดังในย่านตรอกเต๊า (ปัจจุบันคือซอยเจริญกรุง 14) ช่วงสมัยรัชกาลที่ 3 ด้วยฐานะมั่งคั่งจากกิจการของเธอ ย่าแฟงได้ใช้ทรัพย์สินส่วนหนึ่งพร้อมรวบรวมเงินจากหญิงในสำนักของเธอ สร้าง วัดคณิกาผล เพื่อถวายเป็นพุทธบูชาในปี พ.ศ. 2376

จุดกำเนิดของวัดคณิกาผล

วัดคณิกาผลตั้งอยู่บนถนนพลับพลาไชย เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร มีความโดดเด่นตรงที่สร้างขึ้นด้วยรายได้จากการค้าประเวณี ซึ่งถือเป็นเรื่องที่ไม่ธรรมดาในยุคนั้น ย่าแฟงได้นิมนต์สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) มาเทศน์ฉลองวัด หลังการสร้างเสร็จ แต่กลับได้รับคำสั่งสอนเรื่องการทำบุญจากทรัพย์ที่ไม่บริสุทธิ์

ชื่อ “วัดคณิกาผล” และความหมาย

ในยุคแรก วัดแห่งนี้ถูกเรียกว่า “วัดใหม่ยายแฟง” จนกระทั่งรัชกาลที่ 5 ลูกหลานของย่าแฟงได้ขอพระราชทานชื่อวัด ซึ่งได้รับพระราชทานนามว่า “วัดคณิกาผล” หมายถึง “วัดที่สร้างจากผลประโยชน์ของหญิงคณิกา”

โบราณสถานสำคัญของวัด

ปัจจุบันวัดคณิกาผลยังคงมีโบราณสถานที่สำคัญ เช่น พระอุโบสถ พระประธาน พระวิหาร และรูปปั้นครึ่งตัวของย่าแฟงที่จารึกเรื่องราวไว้เป็นหลักฐานประวัติศาสตร์

โรงเรียนวัดคณิกาผล: สืบทอดความรู้เพื่อเยาวชน

นอกจากเป็นสถานที่ทางศาสนา วัดคณิกาผลยังเปิดเป็นโรงเรียนประถมศึกษาสังกัดกรุงเทพมหานคร เพื่อส่งเสริมการศึกษาให้เยาวชนในชุมชน

วัดคณิกาผล: อนุสรณ์แห่งความเสียสละ

วัดแห่งนี้สะท้อนถึงความเสียสละและแรงศรัทธาของย่าแฟง แม้ที่มาของทรัพย์สินจะถูกตั้งคำถาม แต่ความตั้งใจสร้างวัดเพื่อพุทธศาสนาได้กลายเป็นอนุสรณ์สำคัญในประวัติศาสตร์